Dag 9, 10 en 11: Rust, Reinheid en Regelmaat

Zondag 11 juni, Sandvik.

Over deze dag kan ik kort zijn: uitzieken en dus op de plaats rust. Ed loopt een paar dagen op mij achter en dus houden we ons aan de gouden regels, zeker bij ziekte: Rust, Reinheid en Regelmaat.

Maandag 12 juni: Sandvik - Ludvika

We passen dus onze activiteiten aan en ook het schema, maar voorlopig gaan we nog dezelfde richting op volgens de planning. Dat betekende maandag een prachtige rit naar Ludvika van ca 245 km. We kunnen er niet over uitgepraat raken: wat is het heerlijk rijden hier en deze rit was veel afwisselender dan de vorige met prachtige vergezichten. Daar konden we in ieder geval weer volop van genieten. We wilden naar een camping een paar kilometer voorbij Ludvika in Räfsnäs. Toen we daar aankwamen bleek de barrière op slot en het terrein verlopen en verlaten. Gelukkig hebben we de camperapp van de NKC en Ed wist al dat er een paar kilometer terug een parkeerplaats was bij het meer en Ludvika. We kwamen daar nog voor de middag aan en de parkeerplaats was helemaal leeg. Vóór ons een glooiend grasveld naar het meer toe en ook nog faciliteiten zoals een net schoon gemaakt toilet met wastafel en drinkwater bij het recreatie terrein. Meer heb je als camperaar niet nodig. ’s Middags liep de parkeerplaats vol met auto’s van lokale recreanten. Wij vermaakten ons in de schaduw van de boom met lezen en kijken wat er zoal langs kwam. Een mijnheer kwam met zijn vrouw en zoontje de grond afspeuren met een metaaldetector. Die liet een boel gepiep horen dus er moest gegraven worden. Deze keer bleek de buit een waardeloos stuk metaal maar de jongen diepte uit een zak oude gevonden munten op die hij ons vol trots liet zien.

's Avonds bleek de plaatselijke jeugd de parkeerplaats ook weten te vinden. Met knallende bromfietsen kwamen ze hun favoriete hangplek in beslag nemen. Ach ja, ze moeten ook ergens terecht kunnen. Heel veel last had ik er niet van. Maar 's morgens zagen we dat het hier niet anders is dan in NL: een spoor van troep achtergelaten op de parkeerplekken waar ze hadden rondgehangen. Toch jammer!

Dinsdag 13 juni: Ludvika - Vämhus bij Mora via Falun.

We vervolgden de route noordwaarts naar Falun. Hier ligt de grootste en oudste kopermijn van Zweden. Toen Ed enkele jaren geleden voor de ANWB de reis uitzette in Zweden, stond een bezoek met de groep aan de Falun Gruvan met rondleiding op het programma. Het is er niet van gekomen bij de ANWB en ook niet toen wij vorig jaar dit gebied bezochten maar nu wilden we het toch wel zien. Het bleek zeer de moeite waard en dat moet ook wel als  je bedenkt dat een bezoek aan de mijn al in de 19e eeuw tot de belangrijkste toeristische attractie in Zweden behoorde.

Reeds in de 7e eeuw werd hier ijzererts gewonnen maar op industriële schaal is dit begonnen in 1754  Oorspronkelijk werd het steen gebroken doordat er vuren gestookt werden. Je kunt je voorstellen wat voor rookgat dat destijds moet zijn geweest. Je kunt helemaal om de afgraving heen wandelen en komt dan allerhande historische gebouwen tegen. Zo ver zijn wij gezien de beperkte energie niet gegaan maar ook aan het begin van het terrein was al genoeg te beleven. We zagen o.a. in een toegankelijk gebouw een werkelijk gigantisch reuzen schoepen rad. Hiermee werd in het verleden met gebruik van water uit  een boven de groeve gelegen meer, de energie opgewekt waarmee  materialen en mensen door de schacht naar beneden en weer naar boven werden gehaald.  In het vlakbij gelegen gebouw konden we de diepte van de schacht zien, meer dan 200 meter. Dat is duizelingwekkend diep, kan ik melden. De mijn voorzag maar liefst in  2/3 van de behoefte aan koper in heel Europa! De mijn is sinds 1992 gesloten maar is nu dus een museum en staat op de UNESCO wereld erfgoed lijst.

Wat nog wel werkt is de ernaast gelegen verffabriek. Falun Rödfärg is een beschermd merk en alleen rode verf uit deze fabriek mag die naam dragen. Om Falun rode verf te krijgen is een heel speciaal proces waar meer mineralen dan alleen kopererts voor nodig zijn. Ook het gebruik van die verf kent inmiddels een lange geschiedenis die begon bij koning Johan de derde in 1573. Deze koning verordonneerde dat de daken van zijn kasteel in Stockholm rood geschilderd moesten worden met de rode pigmenten die geproduceerd werden in Falun. In de zeventiende eeuw werden ook de voorkant van de houten huizen in de stad rood geschilderd. Het was een soort imitatie op de roodstenen huizen die verder in Europa te vinden waren en die als chique beschouwd werden. De verf was duur dus alleen de notabelen konden zich het permitteren en later de rijkere burgerij. Als iets status heeft, wil op den duur iedereen dat die zich dat kan permitteren en zo verspreidden de Falun rode huizen zich over Zweden en is het nu onderdeel van de Zweedse identiteit.

Na het bezoek aan dit open lucht museum reden we verder naar onze volgende pleisterplaats: Vämhus voorbij de grotere plaats Mora waar we opnieuw een mooie plek vonden op de Vamabadetscamping & stuga. Deze camping is een kleinschalige camping die door een jong Nederlands echtpaar wordt gedreven. Vanmiddag gebruikte ik om de was te doen. Ed fietste een klein ommetje. Hopelijk gaat het morgen wéér een beetje beter met hem. Ons avond wandelingetje was in ieder geval veelbelovend. 'Ergens zin in hebben', borrelt weer op. Dat mag wel na een week snotteren!